Vertigo kavramı daha çok baş dönmesini tarif etmek için kullanılır. Latince ‘verter’ sözcüğünden üretilmiştir. Verter bir eksen çevresinde dönmek anlamına gelmektedir. ‘Vertigo’ çoğunlukla yatay düzlemde olmakla birlikte uzayın her üç düzleminde de ortaya çıkabilen yalancı yer değiştirme hissidir. Çevremizdeki eşyaların bir eksen çevresinde dönmesidir. Gerçekte var olmadığı halde kişinin eşyaların çevresinde döndüğünü, yada gözlerini kapadığında kendisinin eşyaların çevresinde döndüğünü hissetmesidir. Yani gerçekte olmadığı halde hastanın hissettiği bir çeşit hareket illüzyonudur. Vertigo çoğunlulukla iç kulak hastalıklarının neden olduğu bir durumdur. Ancak santral (beyinle ilgili) bozukluklar nedeni ile ortaya çıkması mümkündür, fakat seyrektir.
Vertigo denen gerçek baş dönmesi tarif edildiğinde genellikle bulantı ve/veya kusma da vardır. Teşhis nasıl konulur? Şikayetin subjektif oluşu, sıklıkla muayene sırasında objektif bulguların gözlenmemesi nedeniyle bu hastaların tanısı büyük ölçüde öyküye dayandırılır. Şikayetlerin nasıl başladığı, ne kadar sürdüğü, eşlik eden ek belirtilerin olup olmadığı, kronik hastalığının olup olmadığı, ilaç kullanım öyküsü istenecek tetkikler izlenecek yol ve tanı hakkında büyük ölçüde yardımcı olur. Kulak hastalıklarına bağlı baş dönmelerinde beraberinde kulak çınlaması, işitme azlığı, kulakta basınç hissi, bulantı-kusma, kulak akıntısı ve gözlerde anormal hareketler( nistagmus ) saptanabilir.
Nörolojik hastalıklara bağlı baş dönmelerinde ise baş ağrısı, yutma bozukluğu, vücutta uyuşmalar, felçler, göz hareketlerinde anormallikler olabilir Vertigoya eşlik eden veya provakasyon testleri ile ortaya çıkarılan bazı reflekslerin objektif olarak gözlenmesi tanı açısından çok yardımcı olur. Hasta başvurduğunda tam bir kulak burun boğaz muayenesi ve genel muayene yapılır. Sonrasında nörolojik muayene ve yürüyüş testleri, baş pozisyonel testleri ki bunlardan en sık kullanılanları; Dix-hallpike manevrası ve lateral kanal testleridir.
Fistül testinin ardından işitme testleri, laboratuar testleri ve radyolojik testler yapılır. Videonistagmografi (VNG) tanıda yol gösterici olacaktır. Ayrıca ihtiyaç duyulursa yine kulakla ilgili normal filmler, bilgisayarlı tomografi veya manyetik resonans (MR) tetkiki yapılabilir. Baş dönmesinin tedavisi baş dönmesi yapan nedene göre değişmektedir.
Eğer baş dönmesi Kulak burun boğaz ile ilgili ise tedavi kulak burun boğaz hekimi tarafından, değilse ilgili bölüm (nöroloji, beyin cerrahisi, kardiyoloji, iç hastalıkları, göz) hekimi tarafından planlanır.
