Kulak zarının arkasında bulunan ve normal şartlarda hava ile dolu olan boşluk “orta kulak” olarak adlandırılmaktadır. Orta kulak iltihabı (Otitis medialar-OM); kulak zarı ve zarın arkasında yer alan orta kulak boşluğunun, mastoid hava hücrelerinin östaki borusu ve orta kulak boşluğundan bulunan orta kulak mukozasının enfeksiyonudur.Kulak zarında delik (perforasyon) olmadan orta kulakta sıvı toplanması ile karakterize Efüzyonlu otitis media (EOM), AOM veya perforasyon (AOM, KOM) ile karakterize olabilirler. Otitis medialar; klinik farklılıklarına göre Akut otitis media (AOM), Efüzyonlu otitis media (EOM), Kronik otitis media (KOM) olmak üzere 3 ana başlıkta incelenir. OM süresine görede ayrıca sınıflandırılır: 3 haftayı geçmeyen enfeksiyonlar (AOM, EOM) akut, 3 ay boyunca iyileşmeyen enfeksiyonlar (AOM, EOM) kronik otitis media (KOM) olarak kabul edilir. Aradaki geçiş dönemine ise subakut otitis media denir. Bu dönemde yapılacak yerinde müdahalelerle kronikleşmesi önlenebilir. Kronik EOM’da zar sağlamdır.KOM yada AOM sonrası gelişen kulak zarı delinmesi olabilir. KOM da kulak zarı delinmiştir.
Her yaştan insanı etkilemekle birlikte en sık çocuklarda görülür. Enfeksiyonun farklı biçimleri vardır ve bu biçimlere göre belirti ve bulguları farklılıklar göstermektedir. Hemen her tür mikrop, bakteri, virüs veya mantar, kulakta enfeksiyona neden olabilmektedir. Bu mikroplar ya vücudun başka bir yerinde alerji, boğaz ağrısı, soğuk algınlığına neden olurken bu yerlerden kulağa ulaşarak enfeksiyona neden olabilirler.
Östaki borusunun fonksiyonunun bozulması, orta kulakta bakterilerin çoğalması, burun ve sinüslerin hastalıkları, diğer üst solunum yolu hastalıkları, çevresel ve genetik nedenler, alerji, bağışıklık sistemindeki yetmezlik, nadiren kan yolu ile enfeksiyonun kulağa gelmesi olabilir.
İşitme cihazlarının ya da küpelerin ortak kullanılması, havuzda çok uzun zaman geçirilmesi gibi nedenlerle dışarıdan alınan mikroplar kulağa ulaşarak enfeksiyon yapabilirler.
Orta kulak iltihabının risk faktörleri
• Yaşın küçük olması
• Kalabalık yerlerde yaşama
• Kardeş sayısı
• Doğum ağırlığı
• Tütün kullanımı (aktif, pasif)
• Biberonla beslenme
• İlk atağın erken yaşta geçirilmesi
• Sosyoekonomik durum
• Evde viral enfeksiyon varlığı
• Kardeş veya anne babada AOM öyküsü
• Yetersiz sağlık koşulları
• Mevsim (kış, sonbahar)
• Irk
• Erkek cinsiyet
• Çeşitli patolojik durumlar
• Bağışıklık yetersizliği
• Yarık damak
• Siliyer diskinezi
• Down sendromu
• Kistik fibroz
• İyi havalanmayan kalabalık ortamlarda bulunan ve sigara dumanına maruz kalan çocuklarda orta kulak enfeksiyonları daha sık görülür.
Orta kulak iltihaplanmalarında kulakta ağrı, dolgunluk hissi, işitme kaybı ve hatta bazen kulak akıntısı olabilir. Hastalarda yüksek ateş, halsizlik, genel durum bozukluğu olabilir. Kulak akıntısı ilk başladığında genellikle kanla karışık olur. Bir orta kulak enfeksiyonunda kulak akıntısının başlaması demek kulak zarında delik olmuş anlamına gelir.
Böyle bir durumda enfeksiyon tanısı konularak tedaviye mümkün olduğunca erken başlamak önemlidir.
Tedavi ile ilgili yaklaşım muayene bulguları yapılan testlerin sonuçları ve hastanın genel sağlık durumuna göre medikal veya cerrahi tedavi planlanır.
